Tầm nhìn chính trị của Peter Thiel

Đây là thời đại của Peter Thiel. Chúng ta chỉ là những người sống trong thế giới do ông ấy tạo ra.

Peter Thiel đã giành chiến thắng.

Đằng sau một tháng đầu tiên đầy hỗn loạn của chính quyền Trump là một tầm nhìn chính trị sâu rộng do Thiel – nhà đầu tư công nghệ tỷ phú, đồng sáng lập PayPal và kẻ đã hạ gục Gawker – vạch ra. Dù Dự án 2025 đã phác thảo kế hoạch cho cuộc chiến của Donald Trump nhằm vào chính phủ, và Elon Musk đang nhắm mục tiêu vào các công chức liên bang với cùng tinh thần cắt giảm quyết liệt như ông đã áp dụng với Twitter, nhưng chủ nghĩa Thiel đã có từ trước tất cả những điều đó.

Quay ngược về năm 2009 – ngay sau khi Barack Obama lên nắm quyền, khi các nhà tư tưởng hàng đầu đang nghiêm túc tiên đoán sự kết thúc của cả nạn phân biệt chủng tộc lẫn Đảng Cộng hòa – Thiel đã viết một bài luận cho Viện Cato với tựa đề “Giáo dục một người theo chủ nghĩa tự do”. Trong bài viết này, ông đã phác thảo gần như toàn bộ những gì mà Trump và những người ủng hộ ông đang áp dụng ngày nay. Tất cả đều được đề cập: từ việc tàn phá toàn diện các cơ quan chính phủ, cố gắng xóa bỏ tính đa dạng khỏi lịch sử, cho đến việc thắt chặt các quy định và cắt giảm trợ cấp công, thậm chí cả niềm đam mê mãnh liệt với tiền điện tử. Theo Becca Lewis, một nhà nghiên cứu tại Stanford chuyên về sự trỗi dậy của cái mà cô gọi là “chủ nghĩa độc tài công nghệ” ở Thung lũng Silicon, bài luận của Thiel “đã dự báo nhu cầu cắt giảm triệt để tất cả các chương trình liên bang”.

Chủ nghĩa tự do công nghệ và sự phản đối dân chủ

Trong bài luận của mình, Thiel cho rằng nhiệm vụ quan trọng nhất của thế giới là “tìm cách thoát khỏi mọi hình thức chính trị.” Đối với Thiel, điều này không chỉ ám chỉ một chính phủ tồi – mà là bất kỳ chính phủ nào, kể cả chính phủ dân chủ. Ông đổ lỗi cho tình trạng tồi tệ hiện tại lên hai nguyên nhân chính – “sự gia tăng đáng kể số người nhận phúc lợi xã hội” và “việc mở rộng quyền bầu cử cho phụ nữ.” Ông than phiền rằng số lượng cử tri nghèo và nữ ngày càng tăng đã khiến những người theo chủ nghĩa tự do gần như không thể giành chiến thắng trong các cuộc bầu cử. Giải pháp? Từ bỏ “đám đông thiếu suy nghĩ” và tạo ra một thế giới “không bị ràng buộc bởi các quốc gia truyền thống.”

Bạn nghĩ tôi đang phóng đại quan điểm của Thiel ư? Hãy xem câu nói đáng chú ý này: “Tôi không còn tin rằng tự do và dân chủ có thể song hành.”

Vậy ai sẽ xây dựng thế giới mới không có dân chủ này? Dĩ nhiên là các doanh nhân công nghệ rồi. Dave Karpf, một nhà nghiên cứu tại Đại học George Washington chuyên về văn hóa công nghệ, nói: “Dự án về chủ nghĩa tự do công nghệ trong những năm 1990 không chỉ đơn thuần tuyên bố rằng những công nghệ này thật tuyệt vời và sẽ phát triển. Nó còn khẳng định rằng chúng ta cần giữ cho chính phủ đứng ngoài cuộc. Bởi vì các kỹ sư, nhà đầu tư và doanh nhân ở Thung lũng Silicon mới là những người sẽ kiến tạo tương lai. Không thuế má, không quy định, và tương lai sẽ đến – nếu chúng ta cho phép điều đó xảy ra.

Một bước tiến tới một chính phủ phục vụ lợi ích doanh nghiệp chính là điều mà Thiel muốn tạo ra với PayPal: “một đồng tiền thế giới mới, thoát khỏi mọi sự kiểm soát và can thiệp của chính phủ – có thể nói đó là sự kết thúc của chủ quyền tiền tệ.” Loại bỏ tiền tệ do chính phủ bảo đảm đồng nghĩa với việc tước bỏ quyền lực tài chính của chính phủ. Dễ hiểu tại sao chính quyền Trump lại ủng hộ việc phi quy định hóa tiền điện tử. Mối liên hệ này rất trực tiếp: David Sacks, hiện đang giữ vai trò “sa hoàng tiền điện tử” của Trump, từng là bạn học đại học của Thiel và đồng sáng lập PayPal.

Trong tư tưởng của Thiel, việc chấm dứt nền dân chủ cũng đòi hỏi phải chấm dứt sự đa dạng. Khi còn ở Stanford, khi “woke” còn được gọi là “chính trị đúng đắn”, Thiel và Sacks đã cùng sáng lập The Stanford Review, một tờ báo sinh viên thiên hữu chống lại chủ nghĩa đa văn hóa. Họ thậm chí còn viết một cuốn sách chống đa dạng mang tên “Huyền thoại Đa dạng”.

Ảnh hưởng của Thiel trong Thung lũng Silicon

Những hạt giống chống “woke” mà Thiel gieo trồng nhanh chóng lan rộng khắp Thung lũng Silicon. Lewis cho biết, khi Thiel và những người từ PayPal xây dựng mạng lưới khởi nghiệp, họ đã mang theo tinh thần đó. “Đó là một lực lượng lao động chủ yếu là nam giới da trắng, thường rất bảo thủ, vì họ khai thác mạng lưới từ The Stanford Review. Có một chính trị về sự bất mãn thực sự ẩn sau đó, và bất cứ khi nào quyền lực của họ bị thách thức, sự bất mãn đó lại trỗi dậy.”

Như tiểu sử của Max Chafkin về Thiel đã chỉ ra, lý do chính khiến ông chống lại chính phủ là vì nó cản trở sự tự do của các ông trùm công nghệ như ông ta trong việc làm những gì họ muốn. Trong bài luận năm 2009, Thiel phản đối “thuế tịch thu” và “tập thể toàn trị”. Hai năm sau, trong một bài báo trên National Review, ông còn nói rõ hơn về lý do tại sao ông ghét dân chủ. Ông viết: “Tôi không thấy một nhà lãnh đạo chính trị nào ở Mỹ, dù là Đảng Dân chủ hay Cộng hòa, sẽ cắt giảm chi tiêu y tế để dành tiền cho nghiên cứu công nghệ sinh học, hoặc nói chung hơn, sẽ cắt giảm mạnh nhà nước phúc lợi để dành tiền cho các dự án kỹ thuật lớn.” Làm sao người ta dám ưu tiên sức khỏe và phúc lợi hơn công nghệ? (Thiel đổ lỗi cho những người hippie về sự bất khả xâm phạm này.) Thiel từng nói với một phóng viên: “Khi công nghệ không bị quy định, bạn có thể thay đổi thế giới mà không cần sự chấp thuận của người khác. Ở mức tốt nhất, nó không phải chịu sự kiểm soát dân chủ, và không phải chịu sự chi phối của đa số, mà tôi nghĩ thường chống lại sự thay đổi.”

Vậy là: không chính phủ, không quy định, và một nhóm CEO công nghệ nắm quyền điều hành thế giới, mà không cần tham khảo ý kiến của bất kỳ ai không giống và không suy nghĩ như họ. Và nếu mục tiêu của bạn là loại bỏ dân chủ, thì việc cố gắng sử dụng trường công để thúc đẩy mục đích của bạn chỉ là lãng phí thời gian. Thiel viết trong bài luận của mình: “Việc giáo dục rộng rãi cho cơ thể chính trị đã trở thành một công việc vô ích.”

Mạng lưới trí tuệ ngầm và sự lan tỏa tư tưởng

Tầm nhìn của Thiel về một thế giới thoát khỏi “sự chuyên chế của dân chủ” đã chứng tỏ có sức ảnh hưởng lớn. Bài luận của ông đã góp phần khởi động việc tạo ra “mạng lưới trí tuệ ngầm”, một liên kết lỏng lẻo của các diễn đàn trực tuyến theo chủ nghĩa tự do công nghệ, podcast, tổ chức phi lợi nhuận và các tổ chức học thuật, nhiều trong số đó do chính Thiel hỗ trợ ra mắt. (Thực tế, người đặt ra cụm từ “mạng lưới trí tuệ ngầm” là một nhà đầu tư làm việc cho Thiel.) Bởi vì nếu bạn nghĩ mình thông minh và đặc biệt, bạn muốn nhiều hơn là một tài khoản ngân hàng kếch xù. Bạn muốn một lý lẽ nghe có vẻ trí tuệ để giải thích tại sao bạn xứng đáng với nó.

Theo Gil Durán, một nhà báo đã theo dõi ngành công nghệ trong nhiều năm, Thiel là “linh hồn chủ đạo” của phong trào mới. Ông đã cố vấn cho Mark Zuckerberg – người sáng lập Facebook, thành lập công ty quốc phòng Palantir, và trao những tấm séc trị giá 100.000 đô la cho hàng trăm “Học bổng Thiel”. Ông hỗ trợ tài chính cho sự nghiệp chính trị của các Thượng nghị sĩ Josh Hawley và Ted Cruz, cũng như Phó Tổng thống JD Vance. Ông là một nhà tài trợ lớn cho Trump, và chính việc bán PayPal đã tạo nên gia tài cho Musk – một người cùng chí hướng tự do công nghệ, người hiện đang phá vỡ toàn bộ khái niệm về chính phủ – đúng như Thiel đã dự đoán. Như Karpf gần đây đã nhận xét, “Thương vụ mua lại mới nhất của Musk và Thiel, thực chất, chính là chính phủ Hoa Kỳ.”

Cuộc đua giữa chính trị và công nghệ

Quay trở lại năm 2009, khi Trump chỉ là một kẻ ủng hộ thuyết âm mưu về nơi sinh của Obama ở rìa chính trường, Thiel dường như đã linh cảm được rằng thế giới sẽ đến điểm bước ngoặt hiện tại. Ngay cả khi công nghệ dường như sắp tạo ra thiên đường như đã hứa hẹn với chúng ta, tràn ngập những thiết bị tuyệt vời và mạng xã hội hấp dẫn, Thiel đã cảnh báo không nên tin rằng cuộc chiến đã kết thúc – “ý tưởng rằng công nghệ có một động lực hay ý chí riêng”. Thay vào đó, ông cảnh báo, chúng ta đang tham gia vào “một cuộc đua sinh tử giữa chính trị và công nghệ” – và chỉ có công nghệ mới có thể bảo đảm tự do cho chúng ta. Thật vậy, ngay cả khái niệm “chủ nghĩa tư bản dân chủ” đối với ông cũng là một “nghịch lý”. Và trong cuộc chiến giữa khu vực công và tài sản tư nhân, Thiel đã rõ ràng về lập trường của mình.

“Số phận của thế giới chúng ta,” ông viết, “có thể phụ thuộc vào nỗ lực của một cá nhân duy nhất, người xây dựng hoặc phổ biến cỗ máy tự do làm cho thế giới an toàn cho chủ nghĩa tư bản.”

Tác giả: Adam Rogers

Adam Rogers là phóng viên cao cấp tại Business Insider.

Mục Discourse của Business Insider cung cấp các góc nhìn về những vấn đề nóng hổi nhất trong ngày, được đúc kết từ phân tích, báo cáo và chuyên môn sâu rộng.

Người dịch: Dieter R.

Nguồn:  Mar 11, 2025/  https://www.businessinsider.com/godfather-of-doge-peter-thiel-elon-musk-government-funding-cuts-2025-2