Chương 5: Ưu thế của người về đích sau cùng

Bạn có thể trở thành một “ông lớn” độc quyền nếu không phải đối đầu với bất kỳ đối thủ cạnh tranh nào. Tuy nhiên, độc quyền chỉ thực sự sinh lời khi bạn duy trì được vị thế đó trong nhiều năm. Điều này đòi hỏi khả năng tạo ra dòng tiền ổn định. Giá trị của một công ty được đánh giá bằng lợi nhuận mà nó có thể tạo ra trong tương lai.

Có những công ty bắt đầu có dòng tiền ngay từ sớm. Nhưng sau vài năm, doanh thu có thể không còn tốt và ổn định như ban đầu nữa. Đối với các ngành công nghệ, thường xảy ra điều ngược lại. Họ không kiếm được nhiều trong những năm đầu, thậm chí còn chịu lỗ trong một thời gian dài do phải xây dựng danh tiếng và tạo ra sản phẩm đáng tin cậy. Sau một vài năm, họ mới bắt đầu ổn định lợi nhuận. Điều quan trọng đối với bất kỳ công ty nào là phải đặt ra cả mục tiêu ngắn hạn và dài hạn. Các mục tiêu ngắn hạn sẽ là bàn đạp để đạt được các mục tiêu dài hạn. Vậy một “đế chế” độc quyền thành công có những đặc điểm gì? Dưới đây là một số đặc điểm tiêu biểu:

Công nghệ độc quyền

Một “đế chế” độc quyền sở hữu công nghệ mà đối thủ không thể bắt chước và vượt trội gấp nhiều lần so với các lựa chọn thông thường. Điều này giúp công ty nắm thế thượng phong trước mọi đối thủ. Khi đạt đến trình độ này, bạn sẽ không phải lo lắng về cạnh tranh trong một thời gian dài.

Nền tảng thị trường

Sản phẩm càng được nhiều người dùng cơ bản sử dụng, giá trị của nó càng tăng. Một “đế chế” độc quyền thường bắt đầu từ thị trường nhỏ, rồi dần dần mở rộng để chiếm lĩnh thị trường lớn hơn.

Quy mô kinh tế

Các công ty thường trở nên vững mạnh hơn khi phát triển lớn mạnh. Họ cần được xây dựng để có thể tồn tại và phát triển ở quy mô lớn.

Xây dựng thương hiệu

Hãy phát triển một thương hiệu mạnh cho sản phẩm của bạn. Tuy nhiên, chỉ có thương hiệu mạnh thôi chưa đủ, sản phẩm của bạn phải có chất lượng hàng đầu. Một thương hiệu mạnh đồng nghĩa với sản phẩm xuất sắc kèm theo chiến lược quảng cáo đỉnh cao.

Lưu ý rằng danh sách trên không phải là công thức bất bại. Tuy nhiên, sở hữu ít nhất 50% các đặc điểm trên sẽ giúp ích rất nhiều. Bên cạnh đó, bạn cần chọn một thị trường ngách và từ từ vươn lên. Đừng đánh giá thấp bản thân khi chọn thị trường nhỏ. Mục tiêu cuối cùng của bạn nên là xây dựng nền tảng vững chắc cho doanh nghiệp. Đừng coi thường những điều nhỏ nhặt, chúng không phải lúc nào cũng vô nghĩa. Hãy tập trung vào việc ổn định rồi sau đó mới phát triển doanh nghiệp của mình.

Tránh “quấy rối” các doanh nghiệp đang tồn tại. Nếu mục tiêu của bạn là tạo chỗ đứng bằng cách loại bỏ đối thủ, rất có thể bạn sẽ thất bại trong cuộc chơi. Thay vào đó, hãy khai phá một thị trường mới. Nếu bạn đang nhắm đến vị thế độc quyền, tốt hơn hết là hãy làm cho mọi người nhận ra họ cần sản phẩm của bạn, thay vì áp đặt họ một thứ gì đó mà họ chưa sẵn sàng.

Quan trọng nhất, hãy nhớ rằng bạn là “người về đích sau cùng”. Vì không phải đối mặt với cạnh tranh khốc liệt, bạn cần trở thành người đi sau. Mục tiêu của chúng ta là tạo ra lợi nhuận trong tương lai, không phải ngay lập tức. Hãy độc quyền hóa một thị trường ngách và dần dần nhắm tới việc thống lĩnh thị trường lớn hơn.

Chương 6: Thành Công Không Phải Là Chuyện May Rủi

Nếu bạn đã đọc đến đây, chắc hẳn bạn đã nhận thức được những rủi ro tiềm ẩn khi khởi nghiệp. Bạn không thể hoàn toàn trông chờ vào may mắn. Hơn nữa, đừng mong đợi có ai đó tự nhiên xuất hiện và quảng bá miễn phí cho sản phẩm của bạn. Kinh doanh không phải là trò đánh bạc dựa vào vận may. Giống như khi đánh bạc, trong kinh doanh, bạn cũng cần tính toán xác suất thành công để không phải thất bại vào phút cuối.

Những câu chuyện thành công luôn truyền cảm hứng cho chúng ta. Nhưng chúng cũng khiến ta phải thốt lên kinh ngạc và tự hỏi liệu đó là do may mắn thuần túy hay người ta phải có những kỹ năng đặc biệt mới có thể thành công.

Channing Pollock từng nói: “May mắn duy nhất mà những người vĩ đại có được chính là khả năng và quyết tâm vượt qua những điều không may.”

Có một câu nói vô danh: “May mắn là khi cơ hội gõ cửa và bạn biết mở cửa đón nhận.”

Coleman Cox nhận xét: “Tôi tin tưởng mạnh mẽ vào may mắn. Càng làm việc chăm chỉ, tôi càng thấy mình may mắn hơn.”

Douglas Macarthur nói: “May mắn tốt nhất chính là may mắn do chính bạn tạo ra.”

Bill Gates thì cho rằng ông chỉ “may mắn được sinh ra với một số kỹ năng nhất định.”

Khi nói về thành công, nguồn gốc của nó không còn quan trọng nữa vì tất cả đều đã là quá khứ. Điều quan trọng là tương lai. Làm sao chúng ta biết được liệu tương lai là ngẫu nhiên hay đã được định sẵn? Chúng ta có thể nhìn nhận tương lai là chắc chắn hoặc không chắc chắn. Nếu bạn coi tương lai là chắc chắn, bạn sẽ không ngừng nỗ lực để đảm bảo thành công trong tương lai mà ít phụ thuộc vào may mắn. Ngược lại, nếu bạn coi tương lai là không chắc chắn, thì dù có chăm chỉ đến mấy cũng khó lòng thúc đẩy bạn phấn đấu để thành công.

Bạn có thể nhìn nhận tương lai theo bốn cách sau:

Lạc Quan Mơ Hồ

Bạn không chắc chắn về tương lai nhưng vẫn giữ thái độ lạc quan.

Bi Quan Thụ Động

Bạn biết tương lai không mấy sáng sủa nhưng không làm gì để thay đổi nó.

Lạc Quan Chủ Động

Bạn tin chắc rằng tương lai sẽ tốt đẹp nếu bạn nỗ lực.

Bi Quan Chấp Nhận

Bạn quá chắc chắn rằng tương lai u ám và sẵn sàng đối mặt với nó.

Tài Chính Không Chắc Chắn

Một người lạc quan về tương lai không chắc chắn sẽ cần nhiều nhà băng, nhà đầu tư và luật sư hơn. Tài chính thường gắn liền với tương lai không chắc chắn. Bạn cần đầu tư để bảo đảm tương lai. Đôi khi, có những doanh nhân đang điều hành doanh nghiệp tốt và thấy rằng tương lai không đến nỗi tệ. Nhưng họ vẫn bán doanh nghiệp vì không biết nên làm gì tiếp theo. Đối với tương lai không chắc chắn, tiền là đích đến. Còn đối với tương lai chắc chắn, tiền chỉ là phương tiện để đạt đích.

Chính Trị Thiển Cận

Chúng ta đang sống trong một xã hội lạc quan nhưng thiếu định hướng, nơi mà ngay cả các nhà lãnh đạo và chính trị gia cũng chỉ tập trung vào các mục tiêu ngắn hạn. Người ta quan tâm nhiều hơn đến việc đất nước sẽ ra sao trong vài ngày tới, thay vì trong vài thập kỷ tới. Chính phủ cũng ủng hộ tư tưởng này. Các giải pháp họ đưa ra cho các vấn đề toàn cầu thường chỉ là những chương trình chuyển giao thanh toán, chứ không có gì thực sự nổi bật hay cụ thể.

Triết học về sự không chắc chắn

Một số triết gia cổ đại như Plato, Aristotle, Evander và Lacydes of Cyrene cho rằng con người không thể có kiến thức toàn diện về mọi thứ và khả năng của chúng ta có giới hạn. Đây là một quan điểm bi quan. Ngược lại, các triết gia hiện đại như Karl Marx, Bertrand Russell và Jean-Paul Sartre tin rằng con người có tiềm năng lớn hơn nhiều so với họ tưởng, và có thể phát triển đáng kể để cải thiện cuộc sống.

Các triết gia thế kỷ 20 như John Rawls và Robert Nozick cũng lạc quan như vậy, nhưng họ không chắc chắn về tương lai. Lý thuyết của Rawls cho rằng thế giới luôn đồng nhất, nhất quán, công bằng và ít thay đổi. Nozick thì phản đối quan điểm này. Cả hai đều không thỏa mãn thế giới vì họ tập trung vào quá trình hơn là kết quả. Ngày nay, chúng ta, dù không chắc chắn về tương lai, vẫn đang phát triển những ý tưởng về chủ nghĩa bình đẳng tự do cánh tả. Điều này cản trở chúng ta giải quyết vấn đề và tự định hình tương lai.

Cuộc sống không chắc chắn

Trong lịch sử, các nhà khoa học và nhà phát minh luôn tò mò về bản chất của sự sống và muốn kéo dài nó. Sau nhiều thế kỷ, chúng ta vẫn chưa giải đáp được bí ẩn này. “Bảng tuổi thọ” được phát minh vào thế kỷ 19 để ước tính khả năng tử vong, nhưng nó cũng chấm dứt việc tìm kiếm bí mật của sự sống. Con người đã chấp nhận rằng cái chết có thể đến bất cứ lúc nào, là một phần không thể tránh khỏi của cuộc sống.

Năm 1928, Alexander Fleming tình cờ phát hiện ra penicillin. Kể từ đó, các nhà khoa học tin rằng những khám phá quan trọng có thể xảy ra một cách ngẫu nhiên. Các công ty dược phẩm đang đặt cược vào việc phát triển hệ thống của Fleming, hy vọng tìm ra những điều chưa từng có. Tuy nhiên, ngay cả sự ra đời của công nghệ sinh học cũng không đáp ứng được kỳ vọng của các nhà đầu tư.

Các doanh nghiệp công nghệ sinh học mới: Một tương lai không chắc chắn

Các công ty khởi nghiệp công nghệ sinh học có tính không chắc chắn cao hơn so với các công ty phần mềm. Khả năng tồn tại lâu dài của họ thấp do chi phí vận hành cao, chủ đề nghiên cứu khó kiểm soát, phương pháp tiếp cận ngẫu nhiên và môi trường phức tạp. Đôi khi, những yếu tố này lại được sử dụng để thúc đẩy chủ nghĩa lạc quan mơ hồ. Mọi người kỳ vọng kết quả tích cực nhưng ít ai sẵn sàng gắn bó lâu dài. Thái độ này ảnh hưởng lớn đến ngành công nghệ sinh học. Chủ nghĩa lạc quan mơ hồ không thể giải quyết mọi vấn đề. Bạn không thể hy vọng vào một tương lai tươi sáng mà không có kế hoạch cụ thể.

Ở Thung lũng Silicon, một trong những yêu cầu quan trọng để khởi nghiệp là khả năng thích ứng với môi trường luôn thay đổi. Ngay cả khi bạn bắt đầu thích nghi, bạn vẫn phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt. Hãy nhớ rằng, thích nghi với thay đổi chỉ là phương tiện, không phải mục đích cuối cùng.

Sự trở lại của Thiết kế

Một doanh nhân xuất sắc là một nhà thiết kế tài ba, biết cách vạch ra kế hoạch dài hạn cho doanh nghiệp. Đừng nản lòng nếu những người có tầm nhìn hạn hẹp không đánh giá cao công ty của bạn. Họ chỉ quan tâm đến giá trị ngắn hạn. Nếu công ty của bạn dựa trên một kế hoạch dài hạn vững chắc, nó chắc chắn sẽ là một người tiên phong, dù có thể bị đánh giá thấp ban đầu.

Chương 7: Theo dõi Dòng tiền

Vilfredo Pareto, một nhà kinh tế học người Ý, đã phát hiện ra nguyên tắc Pareto, còn được gọi là quy tắc 80-20. Nguyên tắc này chỉ ra rằng khoảng 80% kết quả xuất phát từ 20% nguyên nhân. Ví dụ, 20% dân số thế giới sở hữu 80% tài sản toàn cầu. Tương tự, trong bất kỳ doanh nghiệp nào bạn khởi động, 20% khách hàng sẽ mang lại 80% doanh số. Điều này cho thấy thiểu số có thể vượt trội hơn đa số, ngay cả khi họ ít hơn về số lượng. Tất cả các thành phố trên thế giới cộng lại cũng không thể vượt qua một vài đô thị lớn. Tương tự, một số ít công ty độc quyền có thể tạo ra giá trị kinh tế nhiều hơn so với tổng các doanh nghiệp cạnh tranh khác. Quy tắc 80-20 này, còn được gọi là quy luật lũy thừa, áp dụng cho mọi thứ trên trái đất. Điều đáng ngạc nhiên là nhiều người thậm chí không biết đến sự tồn tại của quy luật này.

Quy luật Lũy thừa trong Đầu tư Mạo hiểm

Tác động của quy luật lũy thừa thường chỉ được nhìn thấy trong tương lai. Sai lầm phổ biến của các nhà đầu tư là chỉ tập trung vào kết quả trước mắt. Ở giai đoạn khởi đầu, ngay cả những công ty có tiềm năng độc quyền cũng trông không khác gì các startup khác. Theo thời gian, một số sẽ thất bại, trong khi số khác sẽ thành công. Ở giai đoạn này, khó có thể phân biệt giữa tăng trưởng tuyến tính và tăng trưởng theo cấp số nhân. Sau vài năm, danh mục đầu tư sẽ phân hóa thành những doanh nghiệp dẫn đầu và những doanh nghiệp còn lại. Nhiều nhà đầu tư vẫn tiếp tục đổ tiền vào các công ty yếu kém với hy vọng chúng sẽ phát triển mạnh trong tương lai.

Một nhà đầu tư mạo hiểm thông minh chỉ tập trung vào một số ít dự án. Họ hiểu rõ quy luật lũy thừa và không phân tán nguồn lực vào quá nhiều dự án với hy vọng mơ hồ rằng một vài trong số đó sẽ thành công. Vì vậy, bạn cần phân tích kỹ lưỡng để xác định những doanh nghiệp trong danh mục của mình có cơ hội thành công cao nhất.

Nếu bạn muốn xây dựng công ty riêng, đừng bỏ qua quy luật lũy thừa. Giờ đây bạn đã biết rằng phần lớn thế giới không nhận thức được sự tồn tại của quy luật này; hãy tận dụng kiến thức này để xây dựng doanh nghiệp của mình dựa trên quy luật ẩn này.

Nguồn: Peter Theil’s ZERO TO ONE Technology and the Threat of a Jobless Future Summary by Ant Hive Media www.anthivemedia.com/freesummaries
© Dịch: Dieter R – KenkAI